Kontrola rodzicielska: Programy do blokady i ochrony rodzicielskiej

4 godziny i 50 minut – tyle czasu starsze dzieci i nastolatkowie spędzają codziennie w sieci. To średnia, są młodzi ludzi, których smartfon pochłania jeszcze bardziej. 

“Rodzice nie doszacowują czasu, jaki ich dzieci spędzają w internecie, oraz nie kontrolują korzystania z sieci w godzinach nocnych – podkreślają autorzy raportu Nastolatki 3.0 za 2021 rok. Dodają, że dorosłym brak dokładnej wiedzy, jak bardzo dzieci uzależniają się od Internetu i smartfonu.

Dlaczego warto nadzorować aktywność swojego dziecka w sieci? Powodów jest wiele, każdy ma własne – poniżej zebrałem sugestie, które dobrze rozważyć:

• dzieci i nastolatkowie fizycznie cierpią z powodu zbyt intensywnego korzystania z sieci – co trzeci badany skarżył się na przebodźcowanie i objawy somatyczne (ból głowy, pleców, karku),
• dzieci są o kilka kliknięć od treści pełnych przemocy – co piąty nastolatek przyznaje, że doświadczył przemocy w internecie, a raport EU Kids z 2018 roku wskazywał, że 37% pytanych obcowało z treściami o tym, jak popełnić samobójstwo,
• w ciągu kilku lat (pomiędzy 11–12 a 16–17 rokiem życia) lawinowo przybywa oglądających pornografię internetową (11,6% – szkoła podstawowa; 45,8 % – szkoła średnia) – oglądanie porno jest wśród chłopców powszechne i akceptowane,
• w sieci promowane są wartości, z którymi – jako matka lub ojciec – możesz się nie zgadzać,
• filmy na YT, media społecznościowe, komunikatory mogą odciągać dzieci od nauki i domowych obowiązków,
• zbyt długi czas przed ekranem laptopa lub wyświetlaczem smartfona źle wpływa na rozwój zdolności interpersonalnych młodych ludzi,
• wiedza ile czasu dziecko realnie spędza w sieci pomoże Ci zadbać o jego cyfrową higienę, nauczyć dobrze planować czas oraz zachować balans między aktywnością w sieci i offline,
• chcesz, aby dziecko poznawało świat nie tylko za pośrednictwem mediów elektronicznych.

Internet może być wspaniałym źródłem wiedzy, informacji i rozrywki. Z drugiej strony może całkowicie pochłonąć młodego człowieka lub narazić na kontakt ze szkodliwymi treściami – pornografią, przemocą, okrucieństwem, brakiem szacunku dla odmiennych poglądów, zachowaniami niebezpiecznymi dla zdrowia (zwróć uwagę na np. promocję wyniszczających diet).

Kontrola rodzicielska jest narzędziem, które pomoże Ci mądrze nadzorować aktywność dziecka w sieci, ustalić reguły korzystania z Internetu oraz uchronić przed niebezpieczeństwami.

Kontrola rodzicielska – jak działa?

Kontrola rodzicielska to programy i aplikacje, które instaluje się na smartfonie, tablecie, laptopie lub komputerze stacjonarnym. Pozwalają m.in. na sprawdzenie przez ile czasu urządzenie wykorzystywane jest do przeglądania stron www, wprowadzenie ograniczenia transferu danych czy też daje możliwość zablokowania dostępu do wybranych stron www.

Płatne programy mają dodatkowe opcje, np. lokalizację dziecka przy użyciu GPS. Najbardziej rozbudowane oferują również zrzuty z ekranu oraz dostęp do treści SMS.

Zazwyczaj nadzór rodzicielski działa poprzez sparowanie (połączenie) urządzeń rodziców z urządzeniami dziecka.

Kontrola rodzicielska – programy i aplikacje

W sieci dostępnych jest wiele darmowych i płatnych programów, które wybrać? Poniżej zebraliśmy najbardziej popularne i skuteczne, przygotowane przez uznane firmy. Przed wyborem przemyśl:

• jakich funkcji potrzebujesz – ustawienie czasowego limitu na telefonie, filtrowania wyników wyszukiwania, a może również lokalizacji dziecka przy pomocy GPS,
• czy możesz elastycznie zarządzać kontrolą – maksymalnie swobodnie ustalać i zmieniać zasady na różnych urządzeniach,
• czy blokada rodzicielska dotyczy telefonu, komputera, a może konsoli do gry lub każdego z tych urządzeń,
• czy aplikacja jest łatwa w obsłudze i nie obciąża urządzenia,
• czy masz program antywirusowy, który zaopatrzony jest w funkcję ochrony rodzicielskiej,
• dobrze przemyśl pobranie i instalację programu nieznanej firmy – zawsze istnieje ryzyko zainfekowania urządzenia oprogramowaniem szpiegującym lub szyfrującym,
• wystarczy Ci darmowe rozwiązanie czy potrzebujesz płatnej aplikacji,
• rozważ inne opcje kontroli rodzicielskiej – takie ustawienia mają niektóre witryny, np. YouTube i Netflix.

Zorientuj się, co oferuje kontrola rodzicielska, która przypadła Ci do gustu. Zwróć też uwagę, do jakich zasobów na Twoim urządzeniu będzie miała aplikacja – jak traktuje kwestie prywatności i bezpieczeństwa użytkowników. Może się okazać, że blokuje treści nieodpowiednie dla dzieci, a jednocześnie sprzeda Twoje dane podmiotom trzecim (np. firmom marketingowym).

Kontrola rodzicielska na telefon

Czym jest kontrola rodzicielska na telefon? To aplikacja zainstalowana w celu monitorowania i moderowania aktywności dziecka w sieci/na telefonie.

Jak uruchomić kontrolę rodzicielską na smartfonie?

Zazwyczaj wystarczy pobrać wybraną aplikację na telefon dziecka i zalogować się do panelu kontrolnego. Dostępnych jest wiele dobrych, darmowych narzędzi – najciekawsze znajdziesz niżej.

Kontrola rodzicielska na Androida, iOS i komputer stacjonarny – programy

Qustodio – bardzo dobry, kompleksowy program umożliwiający ochronę rodzicielską, zwiększający bezpieczeństwo dzieci w Internecie oraz ułatwiający naukę zdrowego e-urządzeń. Dostępny na Windows, Mac, Android, iPhone, iPad oraz Kindle. Wersję darmową zainstalujesz na jednym urządzeniu i ma ona podstawowe funkcje, wersje płatne obejmują, w zależności od planu, 5, 10 i 15 urządzeń. Możesz:

• blokować aplikacje, gry i strony, które uznasz za nieodpowiednie dla swojego dziecka – w wersji płatnej,
• ustawić inteligentne filtrowanie sieci i wyników wyszukiwania,
• monitorować aktywność dziecka w sieci w czasie rzeczywistym (YT, media społecznościowe) – w wersji płatnej,
• monitorować czas korzystania ze smartfona,
• ustawić limit czasu z telefonem,
• sprawdzić z kim rozmawiało dziecko przez telefon i przeczytać treść SMS-ów (działa na urządzeniach z Androidem i iOS) – w wersji płatnej,
• zablokować konkretne połączenia przychodzące i wychodzące,
• zlokalizować dziecko i innych członków rodziny, dostaniesz alert jeśli pojawią się w określonym miejscu – w wersji płatnej,
• uzyskać raporty o aktywności dziecka w Internecie (dzienne, tygodniowe, miesięczne),
• włączyć przycisk SOS – dziecko może wezwać Cię na pomoc – w wersji premium. 

Microsoft Family Safety – darmowa aplikacja mobilna od producenta najbardziej popularnego systemu operacyjnego. Po założeniu konta na Microsoft (o ile go jeszcze nie masz) musisz dołączyć do aplikacji telefon dziecka – nie ma potrzeby pobierania pliku na komputer. Ustawieniami możesz zarządzać z poziomu komputera stacjonarnego (“Opcje rodzinne” na komputerze z Windows).

• ustawisz limit czasu przed ekranem (z podziałem na urządzenia z Windows, Android, konsole Xbox, aplikacje i gry) – po jego upływie możesz zdecydować, czy go przedłużysz,
• zablokujesz wyszukiwanie niewłaściwych treści (w przeglądarce Microsoft Edge) oraz gier i aplikacji,
• otrzymasz raport z podsumowanie aktywności dziecka,
• możesz włączyć filtry: aplikacji, gier, internetowe i wyszukiwań,
• masz opcję lokalizacji członków rodziny (w wersji płatnej).

Family Link – darmowa aplikacja od Google, dedykowana na urządzenia z Androidem oraz z systemem iOS. Aplikacja wymaga założenia konta dla dziecka i instalacji aplikacji na jego telefonie.

• masz na bieżąco podgląd, co robi dziecko w sieci/na urządzeniu, otrzymasz raporty o jego aktywności,
• zatwierdzisz/odrzucisz aplikacje, które dziecko chce pobrać z Google Play (lub ukryjesz je na telefonie dziecka),
• aplikacja da Ci możliwość ustawienia limitu czasu w sieci oraz zdalnego zablokowania urządzenia,
• Family Link pomoże zlokalizować dziecko (jeśli ma telefon przy sobie),
• część ustawień konta dziecka możesz zmieniać z poziomu laptopa/desktopa,
• ustawisz limit czasu korzystania z urządzenia,

Pamiętaj, że nastolatki (wiek 16+) mogą samodzielnie zarządzać swoim kontem i zatrzymać nadzór rodzicielski. Dostaniesz o tym informację, a urządzenia dziecka zostaną czasowo zablokowane i niezdatne do użytku.

Screen time / Czas przed ekranem – funkcja wbudowana w urządzenia Apple (iPhone, iPad, komputery z macOS).

• ułatwi Ci kontrolowanie czasu spędzanego przez dzieci ze smartfonem czy konkretnymi aplikacjami (raporty tworzone w czasie rzeczywistym),
• ustawisz limity czasu korzystania z Internetu na urządzeniach mobilnych,
• zablokujesz zakupy na App Store i iTunes,
• zablokujesz filmy, teledyski, podcasty, które są ocenione jako treści dla osób dojrzałych,
• ograniczysz funkcje Game Center (m.in. granie w trybie wieloosobowym, nagrywanie ekranu, prowadzenie czatu głosowego).

mOchrona – darmowy program Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (OSE), projektu realizowanego w NASK.

• konto rodzica, zabezpieczone kodem PIN, pozwoli Ci na wybór kategorii stron internetowych i aplikacji, do których dziecko nie powinno mieć dostępu,
• dziecko może wysłać do Ciebie prośbę o dostęp do zablokowanych treści,
• mOchrona ma domyślnie zablokowane kategorie witryn z przemocą i treściami powszechnie uznanymi za nieodpowiednie dla dzieci (możesz to zmienić),
• aplikacja raportuje Ci o czasie spędzonym przez dziecko np. w mediach społecznościowych,
• aplikacja zaopatrzona jest w przycisk S.O.S. – dziecko może zaalarmować opiekuna o treści, która budzi jego niepokój.

Aplikację pobierzesz na Androida, iOS, HarmonyOS oraz Windows. 

Foxfilter – bezpłatna wtyczka do przeglądarki, m.in. Mozilla Firefox, Opera, Edge i Chrome. Największym atutem wtyczki jest łatwość jej użycia. Wystarczy kliknąć prawym przyciskiem myszy podczas wizyty na stronie Internetowej i ustawić filtrowanie.

• możesz filtrować dostęp do stron www – na podstawie spersonalizowanych przez siebie reguł,
• dostęp do stron możesz zablokować przy użyciu słów kluczowych,
• stworzysz listę zaufanych/niezaufanych stron,
• masz dostęp do funkcji premium (m.in. ochrona hasła i zastosowanie filtrów na wielu urządzeniach).

KidLogger – bezpłatna i rozbudowana kontrola rodzicielska, na urządzenia z Windows, Androidem i iOS. Po zainstalowaniu programu na telefonie dziecka wszystkie dane dotyczące aktywności zostaną zapisane na serwerze KidLogger w formie dziennika.

• dowiesz się jakie strony odwiedziło dziecko,
• które gry i aplikacje zostały otwarte,
• poznasz treść czatów z WhatsApp, Messengera i innych,
• zobaczysz zdjęcia zrobione telefonem,
• aplikacja wykona cykliczne zrzuty ekranu, także podczas rozmów video,
• KidLogger wyświetli naciśnięcia klawiszy i tekst napisany na komputerze (oraz skopiowany do schowka),
• będziesz miał dostęp do listy połączeń telefonicznych i SMS (wychodzących i przychodzących),
• dostaniesz dostęp do zapisanych i otwartych plików, także na podłączonych dyskach zewnętrznych,
• kontrola większej liczby urządzeń jest płatna.

Pamiętaj, że niektóre antywirusy mogą traktować KidLogger jako program szpiegujący (spyware) – podczas jego instalowania może pojawić się konieczność wyłączenia antywirusa, a potem dodania go do listy wyjątków zapory antywirusowej.

ESET Parental Control – kontrola rodzicielska od znanego producenta antywirusów. W wersji darmowej dostępna jest:

• kontrola aplikacji,
• harmonogram korzystania z aplikacji w kategorii gry i rozrywka,
• ograniczenie czasu na gry i rozrywkę,
• przygotowanie podstawowych raportów,
• monitoring treści www,
• w opcji płatnej (przetestujesz ją gratisowo przez 30 dni) dodane jest m.in. filtrowanie treści www, bezpieczne wyszukiwanie czy też lokalizator dziecka.

Coraz więcej rodziców nadzoruje, co i jak długo robią ich dzieci w sieci – w USA to 52% uczestników badań (2018 Pew Research Center). Kontrola rodzicielska to narzędzie i jak każde narzędzie można ją użyć niewłaściwie. Np. dziecko może się poczuć szpiegowane. Rzuć okiem na komentarze przy aplikacjach. To niektóre oceny rozwścieczonych dzieci i nastolatków:

“Nawet w wieku 13 lat nie mogę mieć prywatności usuńcie tą apkę”,

“Jest to bez sensu niech kontroluje 3 latków a nie 15”,

“Weźcie spadajcie Apka do 💩 Poprostu zero prywatności Odwala mi od niej już Nie róbcie tego swoim dzieciom bo będą wkurzone Naura😑”

Jak uniknąć ataków furii i eskalacji rodzinnych konfliktów?

Eksperci do spraw cyfrowej edukacji radzą, żeby wprowadzenie e-nadzoru poprzedzić rozmową z dzieckiem. Przedstaw dlaczego instalujesz aplikację, dopytaj czy wybór ustawień jest zrozumiały, a najlepszym rozwiązaniem będzie wspólne wypracowanie reguł korzystania z Internetu.